Kemiklerde oluşan eğilme ve şekil bozuklukları deformite olarak adlandırılır. Halk arasında “O” bacak veya “X” bacak olarak bilinen diz bölgesi deformiteleri ve kalça ve ayak bölgesini kapsayan deformiteler çocuklarda en sık karşılaşılan deformiteler arasındadır.
Bu deformitelerin bazıları büyüme sırasında görülebilecek durumlar olup, bazıları ise acil müdehale gerektiren durumlardır. Büyüme sırasında görülebilecek olan deformitelerde çocukların özel bir tedaviye ihtiyacı yoktur. Ancak gerçek deformiteler yaşayan çocuklarda diz, kalça ve ayak bileğinde yük dağılımı bozukluğu var ise bu durumlar ileride sorunlara neden olabileceği için tedavi gerektirmektedir.
Deformitelerin Sebebi Nedir?
Deformiteler çocuklukla doğuştan gelen bir bozukluktur. Doğuştan varolan deformiteler zamanla düzelmez ve büyüme döneminde eğrilik artar. Bu yüzden çeşitli önlemler almak gerekir. İlerleyen yaşta oluşan deformitelerin sebebi ise raşitizim denilen D vitamini eksikliği gibi kemik kalitesini bozan hastalıklardır. Bu hastalıkların tedavi edilmesi durumunda deformiteler de düzelir.
Çocuklarda Bacak Gelişimi ve Deformite Arasındaki İlişki Nedir?
Bacak gelişiminin aşamaları vardır. İlk yürümeye başlanıldığı dönemde “O” şeklinde görünen bacak, zaman içerisinde düzelir. Üç yaşından sonra bacakta tam düzelme, beş yaşından sonra ise erişkin tipi bacak şekli oluşur. Yürümeye yeni başlayan çocukların bacaklarındaki eğrilik, eklem bölgesinde bir sorun olmadığı doktor tarafından kontrol edildikten sonra, gelişim sırasında meydana gelebilecek ve ilerleyen zamanda düzelecek bir durum olduğu anlamına gelir.
Deformite Nasıl Takip Edilir?
Aileler, çocuklarının bacaklarında deformite olup olmadığını anlamak için her üç veya altı ayda bir çocuklarının bacaklarını hazır ol pozisyonunda tutup iki diz arasındaki açıklığın kaç parmak olduğunu kontrol edebilir. Normal bir gelişim süresinde iki diz arasındaki açıklık her altı ayda bir yaklaşık bir parmak daralmalıdır.
Deformite Tanısı Nasıl Koyulur?
Deformite tanısı için öncelikle röntgen çekilir ve kan testleri yapılır. Kan testi sonucunda hastanın kandaki kalsiyum ve fosfor gibi kemik gelişimi ile ilgili parametreler ortaya çıkar. Tahliller ve röntgen sonucunda hasta, çocuk endokrinolojisine veya genetik bölümüne sevk edilir ve hastalığın doğuştan mı yoksa hormon eksikliği sonucunda mı meydana geldiği tesbit edilir. Tüm bu verilere göre hastanın tedavi süreci şekillenir.
Deformite Tedavisi Nasıl Belirlenir?
Yaş, deformite tedavisinin belirlenmesi aşamasında en önemli etmendir. Çocuk büyüdükçe ve kemikleri geliştikçe deformite artacak ise, öncelikle bu ilerlemenin durdurulması gerekmektedir. Bacak eğriliklerini düzeltmek için çeşitli ortezlerin kullanılmasıyla ilgili tedaviler yapılıyor olsa da, henüz kanıtlanmış bir etkisi bulunmamaktadır.
Deformite olan kemiğin büyüme bölgesine çok küçük plaklar yerleştirilmesi işlemi, çocukluk döneminde olan hastalar için en sık uygulanan tedavi yöntemidir. Bu plaklar sayesinde kemik istenilen şekilde gelişir. Eğer hasta bu operasyon için uygun değilse deformite olan kemiğin çatlatılarak düzeltilmesi işlemi gerçekleştirilebilir. Bu durumda hastanın röntgeni çekilir, kemiğin kaç derece düzeltilmesi gerekildiği hesaplanır ve işlem sonrasında bacağın nasıl görüneceği bilgisayar ortamına yansıtılır.
Rotasyonel Sorun Nedir?
Rotasyonel sorun ayaktaki içe veya dışa doğru dönüklüklerdir. Bu dönmeler genellikle kız çocuklarında kalça kemiğinden, erkek çocuklarında ise kaval kemiğinden kaynaklanır. Çocukluk döneminde oluşan bu deformitelerin %95’i kendiliğinden düzelir. Geri kalan %5’inde ise tedaviye ihtiyaç duyulur ancak genellikle cerrahi bir operasyon gerektirmez. Ayakkabı, tabanlık ve özel cihazlar yardımıyla düzelme sağlanır.
On yaşından büyük çocuklarda yürürken yirmi dereceye kadar dışa basma veya beş dereceye kadar içe basma durumu normaldir. Ancak, bu değerlerin üzerinde içe veya dışa basma durumu var ise ilerleyen yaşlarda diz ağrıları oluşabileceği için bir tedavi planı oluşturulur.