Çapraz Bağ Tedavisi

Ön Çapraz Bağ Nedir ve Ne İşe Yarar ?

Çapraz bağlar diz eklemin iç kısmında yer alırlar ve femur(uyluk ve tibia(kaval) kemikleri arasında uzanırlar. Ön ve arka olarak 2 adet olmakla birlikte çapraz olarak ilerledikleri için ön ve arka çapraz bağ olarak isimlendirilirler.

Dizin abartılı öne ve arkaya kaymasına engel olarak dizin kendi ekseni etrafında dengeli dönme hareketinin kararlılığını sağlarlar. Bunlardan ön çapraz bağ dizin öne kaymasını, arka çapraz bağ ise arakaya kaymasını engeller. Diz ekleminin stabilitesini sağlayan diğer bağlar; dış yan ve iç yan bağlardır. Ama bunlar çok nadir yaralanırken ön çapraz bağ bunlar arasında en sık yaralanan bağdır. Diz ekleminin öne kaymasını engellediği için yaralanması sonrası dizde boşalma ve güvensizlik hissi şikayeti oluşur.

Ön Çapraz Bağ Yırtığı Nasıl Oluşur?

Genellikle ayak zeminde sabit dururken vücudun diz üzerinde dönmesi sonucunda oluşur. Bu da sıklıkla futbol ve basketbol gibi ani durup dönme gerektiren sporlarda gerçekleşir. Hatta halk arasında sıklıkla sporcu yaralanması olarak bilinir fakat trafik kazası gibi dizin ani ve sertçe darbe alması veya yüksekten atlama da kontrolsüz diz üzerine yüklenme sonrası da gelişebilir.

Ön Çapraz Bağ Yırtığı Sonrası Ne olur?

Ön çapraz bağ yokluğunda diz ekleminin statik dengesi bozulduğu için menisküs ve kıkırdak yapılar anormal yükler altında kalır ve bunun sonucunda da diz ekleminin aşınması yani kireçlenmesi gelişir.

Ön Çapraz Bağ Yırtığında Şikayetler Nelerdir?

Ön çapraz bağ öncelikle iyi kanlanan bir yapıdır. Bu nedenle yırtılması halinde diz içinde ciddi bir kanama meydana gelir ve ilk şikayet sıklıkla dizde şişliktir. Bununla birlikte diz ağrı, aktif hareket kısıtlılığı, dizi tam düz yapamama, güvensizlik hissi, aksayarak yürüme gibi şikayetlerdir. Ağrı nedeni ile çok fazla yürüyemediği için dizde boşalma şikayeti pek fazla görülmez. Bazen hastalar yaralanma esnasında ”pat” diye kopma sesinde bahsedebilirler. geç dönemde ise hastalarda koşamama, spor yapamama, ani sıçrama durma ve dönme hareketinde güvensizlik hissi ve boşalma nedeni ile ortopedi polikliniklerine başvururlar.

Ön Çapraz Bağ Yırtığı Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Ön çapraz bağ yırtığı tedavi edilmediği takdirde hasta aktif spor yapamayacak veya spora zorladığı takdirde yaşadığı diz burkulmalarında kolaylıkla menisküs ve kıkırdak hasarı yaşayarak diz ekleminde geri dönüşsüz hasarlara yol açacaktır. 10 yıl sonunda ise diz ekleminde dejeneratif(kireçlenme) değişiklikler görülecektir. Ön çapraz bağın tamir edilmesi sayesinde menisküslerin ve kıkırdağın korunduğu bilinmektedir.

Tanı Nasıl Konulur?

Hasta ilk yırtık anında başvurdu ise dizinde şişlik ve ileri derece ağrılı ve gerginlik olur ve ağrı nedeni ile özellikli muayeneler yapılamaz. böyle başvuran hastaya ön çapraz bağ yırtığı şüphesi ile diz MR ı istenir ve ASIL TANI DİZ MR'ı ile konulur.

Geç dönem başvuran hastada ise özel muayeneler yapılabilir ve bu muayeneler ile %90 tanı konulabilir.

Ön Çapraz Bağ Yırtığı Nasıl Tedavi Edilmelidir?

Son yıllarda gelişen ameliyat teknikleri ile cerrahi tedavi ile başarılı sonuçlar alınmaktadır. 40 YAŞALTI tüm hastalarda ameliyat dışı tedavilerin faydalı olmadığı görülmüş ve EN İYİ SEÇENEĞİN CERRAHİ TEDAVİ OLDUĞU KABUL EDİLMİŞTİR. orta yaş ve üzeri hastalarda ameliyat kararı vermede en önemli kriter sportif faaliyettir. 40 yaşüstünde bir kişi sedanter (aktif spor yapmayan) bir yaşam sürmekte ise ameliyat dışı yöntemlerle hayatını idame ettirebilir bu yüzden genellikle spor akitf olmayan 40 yaşüstü bireylere ameliyat önerilmez.

Ön Çapraz Bağ Tamiri

Günümüde ön çapraz bağ tamiri ameliyatları kapalı (artroskopik) olarak yapılmaktadır. burada kopan bağ yerine bağ nakli yapılarak tamir yapılmaktadır(çünkü kopan ön çapraz bağ dikilerek tamiredilemez). Hastanın kendi vücudundan(otogreft) alınan bağ ya da kadavradan (allogreft) alınan bağ nakli şeklinde gerçekleşir. Sıklıkla uyluk arka iç adelesi tendonları(hamstring) kullanılır ve bu tendonların alınması ile hastada bir kayıp yaratmaz. ancak profesyonel sporcularda bu tendonların kaybı göze alınamaz ve kadavradan alınan tendonlar nakledilir.

Ön Çapraz Bağ Tamiri Ameliyatında Ne Kadar Süre Hastanede Yatmalıyım ve Ameliyat Sonrası Beni Neler Bekliyor?

Ön çapraz bağ tamir ameliyatı yaklaşık 60 ila 90 dakika sürmektedir. Sıklıkla hastanın 1(Bir) gün süre ile yatması ve ertesi gün taburculuğu gerçekleşmektedir. Hasta ameliyat sonrası özel bir dizlik ile ayağa kalkıp basabilmektedir.

Taburcu olan hastalar takılan dizlik ile hemen aynı gün diz egzersizlerine başlatılır ve her 2 haftada tedrici olarak hareket arttrılarak 6.haftada tam hareket açıklığı elde edilir ve tam kas gücü sağlanması için fizik tedavi egzersizleri başlanır.

Sıklıkla masabaşı işi yapan ahstalar 3.hafta ve ayakta iş yapanlar ise 6.haftada işlerine döndürülür. 3.ayda düz koşulara başlanır ve en erken 6.ayda aktif temas sporlarına(futbol, basketbol gibi) dönebilirler.